حیاوسلامت روانی

شکى نیست که وجود حیا در زن تأثیرات بسیار مثبتى بر روح و روان وى دارد. عفاف و پوشیدگى همچون سد و حفاظى است که زن در سایه آن از هر ذلّت و تحقیرى در امان می‏ماند. دین اسلام با واجب کردن حجاب، نمی‏خواهد زن بازیچه دست شهوت‏ پرستان باشد و ارزش او به میزانى تنزّل کند که تنها وسیله ‏اى براى اطفاى شهوات به حساب آید. اسلام خوشی ‏هاى مشروع را براى زن می‏ پسندد و البته تأمین آن را در سایه حیا و عفت قرار می‏دهد. عفاف، که ثمره حجاب و پوشش است، عامل آرامش و سکون انسان و دور ماندن او از عوامل اضطراب و در نهایت، موجب رضایت وجدان است. چه بسیارند عوامل ناامنى فکرى و ذهنى که عفاف مانع بروز آن‏هاست. عفاف موجب احساس امنیت و شرف آدمى است و باعث می‏شود که آدمى بتواند در طول حیاتش درست فکر کند و نیکو تصمیم بگیرد.
زن به دلیل اینکه عواطف و احساسات قوی‏ترى نسبت به مرد دارد، از نظر روانى نفوذپذیرتر از مرد است؛ یعنى بیش از مرد از عوامل بیرونى متأثر مى شود. این تأثّر و نفوذپذیرى وقتى از یک منبع، یعنى از سوى شوهر باشد، باعث می‏شود وحدت و یگانگى روانى زن حفظ شود، ولى وقتى زن بدون حجاب در اجتماع مردان نامحرم حاضر می‏شود، به آسانى تحت تأثیر روانى و عاطفى آنان قرار می‏گیرد و وحدت روانى او از بین می‏رود و با از بین رفتن وحدت روانی، دچار اضطراب و آشفتگى می‏شود.1
در منابع اسلامی، درباره برخى از آثار روانى حجاب و بی‏ حجابى مطالب زیادى وجود دارند؛ مثلا، در آیه 60 سوره «نور» درباره فلسفه حجاب می‏فرماید: (وَ اَنْ یَسْتَعْفِفْنَ خَیْرٌ لَهُنَّ)؛ و اگر «زنان» خود را بپوشانند براى آن‏ها (خیر) بهتر است. کلمه «خیر»، که به معناى سود و نفع است، به دلیل اطلاقش، هم شامل نفع مادى می‏شود و هم نفع معنوى. در آیه 53 سوره احزاب، سود و نفع حجاب مشخص ‏تر بیان شده است: (ذلِکُمْ اَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ) این کار (حفظ حریم بین زن و مرد) براى پاکى دل‏هاى شما و آن‏ها بهتر است. بنابراین، می‏توان گفت: طبق این دو آیه، اثر مهم حجاب براى زن، طهارت و پاکی قلبى است که مقدّمه‏اى براى رسیدن به سلامت قلبى (قلب سلیم) است و در روان‏شناسی، از آن به «سلامت روانی» تعبیر می‏شود.
همچنین در آیه 30 سوره «نور» درباره تأثیر حفظ عفّت مرد به واسطه نگاه آلوده نکردن به زن می‏فرماید: (وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِکَ اَزْکى لَهُمْ)؛ و عفاف خود را حفظ کنند. این براى آنان پاکیزه ‏تر است.
در روایات نیز به تأثیر روانى حجاب بر زن اشاره شده است. امام علی(علیه‌السلام) در وصیت خود به امام حسن(علیه‌السلام) می‏فرماید: «(زنان را) در پرده حجاب نگاه دار تا نامحرمان را ننگرند؛ زیرا سخت ‏گیرى در پوشش، عامل سلامت و استوارى آنان است.»2
همچنین آن حضرت در حدیث دیگری می‏فرماید: «پوشش و حجاب براى حال زن بهتر است و سبب دوام زیبایى او می‏شود.»3

منظور از حال زن در این حدیث، وضعیت روانى اوست که رعایت حجاب سبب تعادل بهتر آن می‏شود. و نیز پیامبر اکرم(صلى الله علیه و آله) می‏فرماید: «بهترین زنان شما زنان پاک‏دامن و عفیف هستند.» این روایت نیز همان چیزى را می‏گوید که در آیه 60 سوره «نور» گذشت.4